Vaak begint bij het (ver)bouwen van een huis de discussie over een open-, halfopen- of gesloten keuken. Elk systeem is goed te verdedigen of te bekritiseren. Wellicht is het verstandig bij het nemen van deze beslissing de gezinssituatie in ogenschouw te nemen en het lijstje voor- en nadelen eens door te nemen.
Open keuken
Het eerste probleem, dat zich voordoet, zijn de geurtjes. Ondanks moderne afzuigsystemen blijft dit bestaan. Het is iets te verminderen door aan het plafond een strook multiplex aan te brengen. Warme lucht, inclusief de luchtjes stijgt op en wordt dan door deze strook enigszins teruggeleid. Afdoende is dit niet; bovendien wordt de overgang van de keuken naar een ander vertrek op deze manier extra geaccentueerd. Meestal is dit niet mooi. De opstelling van de open keuken moet zó zijn ontworpen, dat rommel, vuile vaat en dergelijke niet van de kamer uit te zien is.
Het warmteprobleem is ook niet onbelangrijk. De temperatuur in de open keuken zal ongeveer gelijk zijn aan de temperatuur in de kamer. Voor een werkvertrek is deze temperatuur vaak te hoog. Als er in de keuken een buitendeur zit, die steeds wordt geopend, betekent dit bovendien energieverlies. De kunst is ook om het sfeertje van de woonkamer in de keuken door te zetten. Een hypermoderne kamer met chroom, kunststof en dergelijke zal niet zo goed aansluiten bij een keuken in ‘landhuisstijl’!
Ook de verlichting vraagt een iets andere aanpak dan in het woonvertrek. Vooral ’s avonds, als ze niet wordt gebruikt, zal er minder aandacht op moeten vallen. Ontegenzeglijk is het visuele idee van de ruimte meestal een pluspunt. Bovendien kun je met enkele handige foefjes dit effect nog vergroten. Een ander veelgehoord winstpunt is de relatie van de kok of kookster met de rest van het gezelschap in de aansluitende woonkamer. Overschat dit voordeel echter niet, want door het geruis van apparatuur en achtergrondgeluiden valt dit vaak weg. De geluiden uit de keuken kunnen zelfs hinderlijk in de woonkamer zijn. Soms zijn deze en andere problemen op te lossen door de bouw van een bijkeuken.
Gesloten keuken
Tegenover de genoemde nadelen van de open keuken staan ongeveer dezelfde argumenten, die pleiten voor een gesloten keuken. De bekendste nadelen zijn: het geïsoleerd werken, geen contact met huisgenoten, veel geloop en een minder gezellige woonoplossing. Dit laatste nadeel is natuurlijk erg persoonlijk en geeft al aan, hoe moeilijk het is om een oordeel hierover te vormen! In de praktijk blijkt ook dikwijls, dat door de draaiende deuren het netto loopoppervlak soms erg wordt verkleind. Een keukenbuitendeur draait meestal naar buiten, maar let hierop!
Bij de keuze van kleuren en materialen hoeft er natuurlijk geen rekening met de kamer te worden gehouden. Bedenk, dat een raam erg belangrijk is in een afgesloten ruimte. Wellicht kun je bij de keukenopstelling hiermee rekening houden. Je kunt je hierbij afvragen of de gebruiker(ster) van de keuken tijdens de werkzaamheden prijst stelt op het naar buiten kijken.
Daglicht op het werkblad is daarentegen een niet uit te vlakken voordeel! In keukens, waarbij men aan het werkblad met de rug naar het daglicht staat, moet veel vroeger de verlichting worden aangeknipt. Tenslotte is het niet onbelangrijk te zorgen voor een goede directe verbinding met de eethoek. Hoe kleiner de afstand, des te efficiënter het opdienen en afruimen. Ook de plaats ten opzichte van de voordeur mag zeker niet worden verwaarloosd.
Halfopen keuken
Een halfopen keuken kan de voordelen van een open- én een gesloten keuken in zich verenigen.
Reden, waarom veel mensen hun van oorsprong open keuken, gedeeltelijk dichtmaken door middel van een vitrine, een kastenwand of een andere afscheiding. Bezitters van een gesloten keuken kunnen door het uitbreken van een wand (die niet zelden wordt vervangen door een halfhoge afscheiding in de vorm van een eetbar) een meer open effect bereiken.
Algemeen
Naast de genoemde basisopstellingen bestaan er verscheidene varianten. Het is zeer verstandig bij het vaststellen van de vorm, constant in de schoenen van de toekomstige gebruiker of gebruikster te gaan staan. Houdt hierbij steeds het schema in gedachten: aanschaffen, opbergen, voorbereiden, klaarmaken, opdienen, eten en afwassen.
